Nowożytność

  • Badania wykopaliskowe – Dwór Wazów (Nieporęt)
    W wyniku prowadzonych na terenie dworu badań archeologicznych odsłonięto pozostałości prostokątnej konstrukcji ceglanej o wymiarach ok. 15,5 x 9 m. Budowla została wzniesiona w pierwszej połowie XVII w. na miejscu nieco starszego obiektu, prawdopodobnie o charakterze gospodarczym. Najlepiej zachowane są pozostałości ściany południowej, gdzie umiejscowiono najpewniej główne wejście do budynku otoczone być może kolumnami lub pilastrami. Fundamenty ściany zachodniej zachowały się w postaci jednej lub dwu warstw cegieł. W jej części północnej bezpośrednio pod cegłami umieszczono duże kamienie stanowiące rodzaj wzmocnienia fundamentów.

  • Fragmenty kafli (Nieporęt)
    W trakcie badań wykopaliskowych odkryto dużą liczbę fragmentów naczyń glinianych. Były to przede wszystkim fragmenty garnków nieglazurowanych, trójnożne patelnie, dzbany, misy i talerze. Większość pochodzi z wieków XVII i XVIII. Jednak najciekawszą kategorią znalezisk są kafle piecowe. Większość z nich to kafle płytkowe, glazurowane na kolor zielony (glazura ołowiowa) posiadające płytę dekorowaną ornamentem roślinnym. Wokół centralnie rozmieszczonej palmety, w kierunku narożników rozchodzą się stylizowane liście. Na niektórych kaflach znajduje się wzór z motywem liści dębu, akantu, winnych gron czy kwiatów. Odkryto również fragmenty gzymsów piecowych zdobionych ornamentem roślinnym, kafli narożnych i ze zwieńczenia pieca z dekoracją lilijkową. Na szczególną uwagę zasługuje fragment kafla z przedstawieniem korony królewskiej. Jego tło ma kolor niebieski, a sam wzór jest biały. Na odwrocie zachowała się częściowo sygnatura wytwórcy (?) „…owny”. Element ten mógł stanowić zwieńczenie pieca lub być centralnie użytym kaflem. mający tło niebieskie a wzór biały.

    Liczną kategorię znalezisk stanowią drobne fragmenty szyb okiennych i naczyń szklanych. Na uwagę zasługuje stopka szklanego kielicha oraz znaczna ilość fragmentów szklanych flasz i butelek, prawdopodobnie po winie. Można je datować na wieki XVII i XVIII. Stosunkowo nieliczne są znaleziska metalowe. Do tej kategorii znalezisk możemy zaliczyć fragment brązowej aplikacji z repusowanym ornamentem liściowym oraz miedziany (?) naparstek. Pochodzą one z XVII-XVIII w.

    Niezwykle intrygującym znaleziskiem jest ząb trzonowego mamuta znalezionym w wykopie wschodnim. Niewykluczone, że ząb ten stanowił wyposażenie dworu jako element zbiorów królewskich czy tzw. wunderkamery. Ze źródeł pisanych wiadomo bowiem, że na dworze w Nieporęcie przechowywano bogate zbiory artystyczne: liczne kosztowności, zespół ponad sześćdziesięciu obrazów oraz wiele przedmiotów sztuki zdobniczej.