Wytwórnia Balonów i Spadochronów

Wydana w 2008 r. przez Oficynę Wydawniczą „Ajaks” publikacja autorstwa Zygmunta Kozaka, Zbigniewa Moszumańskiego i Jacka Szczepańskiego „Wytwórnia Balonów i Spadochronów” ukazała się w serii „Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej” i była trzecim zeszytem poświęconym wojskom balonowym (poprzednie: „2 Batalion Balonowy”, „1 Batalion Balonowy). Opisana w nim została działalność przedwojennej legionowskiej wytwórni balonów, która w ciągu 19 lat istnienia (1920–1939) przeszła kilkukrotną reorganizację. Zakłady początkowo naprawiające sprzęt balonowy, z czasem przekształciły się w czołową w Polsce wytwórnię zajmującą się produkcją wojskowych balonów oraz spadochronów „Irvin”. Pod koniec lat 30. XX w. Wytwórnia Balonów i Spadochronów miała do zaoferowania bardzo bogaty asortyment, m.in. balony (obserwacyjne, zaporowe, kuliste sportowe, sondy, jumpingi), różnego typu spadochrony, ekwipunek lotniczy, a także namioty, hangary, pneumatyczne łodzie dla saperów, osłony-ocieplacze dla silników samolotowych czy kombinezony dla nurków. W sierpniu 1939 r. zatrudniała ponad 600 osób.

Na balonach uszytych właśnie w legionowskich zakładach polscy piloci ppłk Franciszek Hynek, kpt. Zbigniew Burzyński, mjr Władysław Pomaski zwyciężali w Międzynarodowych Zawodach Balonów Wolnych o Puchar im. Gordona Bennetta. Prowadzona przez wytwórnię działalność badawczo-eksperymentalna zaowocowała zaś uszyciem w Legionowie powłoki największego wówczas balonu świata „Gwiazda Polski”.

W publikacji znajdziemy nazwiska wielu osób związanych z wytwórnią. Na końcu 58-stronicowego zeszytu umieszczono biogramy m.in. kolejnych kierowników wytwórni: kpt. inż. Ryszarda Łacińskiego,  ppłk. inż. Marcelego Chybczyńskiego, ppłk. Aleksandra Wilcza i ppłk. inż. Stanisława Mazurka. Osobno zebrano obsadę stanowisk w Centralnym Zakładzie Balonowym z lat 1924, 1926, 1928, podoficerów i szeregowców z 1924 r. oraz obsadę stanowisk Wytwórni Balonów i Spadochronów w Legionowie na dzień 1 września 1939 r.

Wśród kilkudziesięciu zamieszczonych zdjęć znalazły się przedstawiające m.in. legionowski hangar balonowy, zawody balonowe i wizytę słynnego uczonego prof. Augusta Piccarda w 1935 r.