Naczynie – grzechotka

W trakcie badań archeologicznych prowadzonych na terenie Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, w 2008 roku natrafiono na bardzo ciekawy zabytek ceramiczny. Został on odkryty w ciałopalnym grobie popielnicowych kultury przeworskiej datowanym na okres od I do II w. po Chr. (obiekt 33). Przedmiot ten to niewielkie, smukłe naczynie gliniane o wyodrębnionej nóżce z podwójnym dnem (wys. 9 cm, średn. dna 3,5 cm, średnica wylewu 8,5 cm). W tak powstałej pustej przestrzeni umieszczono kilka niewielkich kamyczków. Na największej wydętości brzuśca naczynia widoczny jest ornament złożony z ukośnych kreseczek, zgrupowanych po trzy. W przedstawionym zespole grobowym pochowana została najprawdopodobniej kobieta w wieku 30-50 lat.

Analogiczne formy naczyń odkryto jeszcze na kilku cmentarzyskach kultury przeworskiej m.in. w: Niedanowie, pow. nidzicki, Kamieńczyku, pow. wyszkowski, Nadkolu, pow. węgrowski. Tego typu naczynia określane są jako „narzędzia dźwiękowe”. Mogły być one używane w trakcie obrzędów. Biorąc pod uwagę ich formę oraz wielkość kamyczków znajdujących się w ich wnętrzu, nie wydawały one zbyt donośnego dźwięku.

Więcej informacji: M. Woińska, Nietypowe formy naczyń odkryte na cmentarzysku kultury przeworskiej w Legionowie CSP, województwo mazowieckie, w: Relacje kultury przeworskiej i lateńskiej na Mazowszu. Wnioski z badań cmentarzyska przeworskiego w Legionowie CSP, red. W. Nowakowski, W. Orliński, M. Woińska, Legionowo – Warszawa, 2017, s. 225-238.